BeRaT KaNDiLiNiZ MüBaReK oLSuN...

Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi

Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari faaliyetler yıl sonunda o program esaslarına göre kontrol) ve teftiş edilir. Kâr zarar hesapları yapılır. Kesin hesabın tespitinden sonrada gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır.
Her yıl tekrar edilen bu kontrol ve tespit işlemleri sayesinde ekonomik hayatta istikrarlı ve sağlam bir ilerlemenin temini mümkün olur.
Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım. Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna göre, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık muhasebeye tabi olması gayet tabiidir.
Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir. Berat Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar.
Duhan Sûresinin 2., 3. ve 4. âyetlerinin Berat Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir. Âyetlerin meali şöyle:
“O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu gerçekten mübarek bir gecede indirdik. Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün hikmetli işler o gecede tefrik olunur.”
Bu âyetler hakkında iki görüş vardır. Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne göre, bu mübarek gece Kadir Gecesidir. İkrime bin Ebi Cehil’in de dahil olduğu bir grup alim ise; bu gecenin Berat Gecesi olduğunu söylemişlerdir. Her iki tefsiri birleştiren diğer bir görüşe göre de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta ve bu işlem Kadir Gecesine kadar devam etmektedir. Bu hikmetli işler nelerdir ve âyetin mânası nedir?

Yıllık kader programı
İbni Abbas’tan rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir:
Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.
Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil’e verilir ki bu büyük bir melektir.
Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir.
Fahreddin er-Râzî”nin açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir.Yıllık kader programı
İbni Abbas’tan rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir:
Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.
Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil’e verilir ki bu büyük bir melektir.
Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir.
Fahreddin er-Râzî”nin açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir.

Evet, bu gece mağfiret gecesidir. Nitekim Resûl-i Ekrem efendimiz bu geceyi Hz.Aişe validemize tanıtırken şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: “ Allah Teâla rahmetiyle Şaban’ın on beşinci gecesi dünya semasına tecelli eder ve Beni Kelp kabilesinin koyunlarının kılları sayısından daha fazla kişiyi bağışlar. ( Bu ifade Allah’ın mağfiretinin bu gecede ne kadar büyük olduğunu vurgulamaktadır.)” (Tirmizi savm 39)

Görülüyor ki Allah’u Teâla bu gecede kullarından kendisine yönelenleri ve kendisinden bağışlanmayı isteyenleri affına mazhar buyurmaktadır. Yeter ki mü’min tam bir gönül bağlantısı ile O’na yönelmiş olsun. Peygamberimiz bu mübarek geceyi ibadetle geçirmiş ve kıldığı namazın secdesinde şöyle dua etmiştir: “ Allah’ım azabından affına, gazabından rızana sığınıyor, senden, yine sana iltica ediyorum. Sana gereği gibi hamt etmekten acizim.”

Biz Müslümanlar için çok feyizli olan bu geceyi uyanık bir halde geçirmemizi Peygamber Efendimiz bize tavsiye etmekte ve şöyle buyurmaktadır: “ Şaban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman o gece ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah Teâla o gece güneşin batmasıyla dünya semasında tecelli eder ve fecir doğana kadar buyurur ki: Yok mu benden af isteyen, onu affedeyim. Yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim. Yok mu bir dert ve musibete uğrayan ona afiyet vereyim. Daha ne gibi dilekleri olanlar varsa istesinler vereyim.” ( İbn-i Mace, ikame 191)

Şüphesiz ki, bütün bu müjdeleri duyduktan sonra böyle bir kurtuluş gecesini gaflette geçirmek imanlı gönüller için büyük bir kayıptır.

O halde bizler de, böyle kutsi bir gecenin fazilet ve bereketinden istifade etmek için uyanık bir kalple Yüce Allah’ımıza dua ve niyazda bulunalım. Günahlarımızdan tövbe ve istiğfar edelim. Bir yıl boyunca yaptığımız işlerin vicdani muhasebesini yapalım ve yanlış hareketlerimizi düzeltmeye çalışalım. Allah’ın bizlere vermiş olduğu bunca nimetlere şükredelim. Yoksul ve kimsesizlere yardım elini uzatalım. Dargınlarımız varsa barıştıralım. Söz ve hareketlerimizle çoluk çocuğumuza güzel bir örnek olalım. Bu gece de bol bol Kur’an-ı Kerim okuyalım. En az bir günlük kaza namazı kılalım. Ölü ve şehitlerimizi rahmet ve hayırla analım.

Bu mübarek gecenin vatanımız, milletimiz, memleketimiz ve tüm insanlık âlemi için hayırlara vesile olmasını dilerim.